Grey Bees (2024)

Bal ve Çay; en azından ellerini ısıt!

 “Gidemem, evim burası.” Terkedilmiş küçük bir Donbass köyünde Sadece Sergiich ve Pashka kaldı. Hikaye 2022 Ocak ayında geçiyor, filmin senaryosu Andrey Kurkov’un 2018 tarihli romanından uyarlanmış, ancak Rusya ve Ukrayna arasındaki kalıcı “gri bölge”de bugün de pek bir değişiklik yok gibi görunüyür.

Birinin penceresi doğuya, diğerininki batıya bakan iki adamın bakış acıları da bir o kadar zıt. Slav erkek prototiplerini temsil eden iki farklı zihniyet başrolde; Sergiich, ciddi, sessiz ve sadece kendi iç dünyasının tadını çıkarmak isteyen, dış dünyayı görmezden gelerek savaşın gerçekliklerinden kaçınmaya çalışan bir figür. Diğer yanda daimi sarhoş Pashka, dışa dönük karakteri ile zor durumlarda bile her şeye rağmen dans edecek kadar neşeli. Savaşa dair farklı görüşlere sahip olsalar da, kaçınılmaz koşullar onları tuhaf bir şekilde birleştiriyor, iki çocuk gibi birbirleri ile didişmeleri yer yer komedi unsurlarını da barındırıyor. (İzlanda filmi “Hrútar” (Rams, 2015)’i hatırlamamak elde değil.)

Savaşla ilgili sayısız film ve Rusya-Ukrayna çatışmasıyla ilgili yüzlerce film olabilir, ancak Moiseiev’in filmini dikkate değer kılan şey savaşı pek de göstermeden , insanlar üzerindeki psikolojik ve duygusal etkilerine odaklanması. Arka planda bomba sesleri olsa da objektifin odağı, o küçük köydeki günlük yaşamın fark edilmeyen detayları üzerinde. Ütü ve çatal; kaçınılmaz olanı merakla beklerken iki karakterin bakışından ayrılmıyoruz… Yönetmen, savaşın kendisine odaklanmaktan kaçınıyor ve bunun yerine köyün iki sakinine, yalnız bir askere ve terkedilmiş evlerin huzursuz görüntülerine odaklanıyor; Donbass’ın hayalet köyü tekinsiz bir kar örtüsüyle beyaza bürünmüş.

Sergiich’in geçmişine ait yaraları var; eski karısı ve kızları güvenli bir yerlerde yaşıyor, en azından daha iyi bir hayatları var. Ancak onlar Sergiich’ten vazgeçmemiş olacak ki sürekli mektuplar gönderiyor ve aramaya çalışıyor; ancak Sergiich’ten asla cevap gelmeyecek. Çatlak, soluk renkli duvarlar, eski objeler, kızının filmin son sahnesine kadar dokunulmamış ve kilit vurulmuş odası; Sergiich’in ailesine özlemi tüm mekanı kaplıyor ve onu çok sınırlı bir alana sıkıştırırken, genellikle kadraj içinde çerçevelenen adama yaşaması için çok dar bir alan bırakıyor…

Film, Donbass’taki yaşamla mükemmel bir uyum içinde, hiç acele etmeden günleri sayarak, bombalara rağmen kaçınılmaz sona kadar devam ediyor.

Kaçınılmaz olan artık kapıda; Sergiich bir askerin tarlaya uzanmış cesedini görüyor. Büyük savaşın belki de saatler uzakta olduğu söylentileri zaten hep vardı; şimdi ise bomba sesleri çok daha yakın. Bu küçük savaş bölgesinde yaşamaya devam etmeye çalışmanın bir anlamı kalmadı. Ve zamanı geldi, Sacha kendisinden bekleneni yaparken, Sergiich ise elinde bir bomba ile kızının odasında oturmuş, seyircinin gözlerinin içine bakıyor; ve evet evini terk etmemekte hala kararlı..

Kurşunlarla delik deşik edilmiş kapı şimdi tebeşirle Ukrayna bayrağının renkleriyle boyanmış şekilde filmin kapatırken, seyircisine durumun özetini sunuyor. 

Mossiev’in üçüncü uzun metrajı Grey Bees, savaş hikayelerin genellikle insan deneyimlerini gölgede bıraktığı bir dünyada, bu film tekniği ve pespektifi ile 2024’te kaçırılmaması gereken bir film.

 Nerede izledim: IFFR (Gala)

Nil Birinci